De mens ís Bewust-Zijn 

Patrick Baaijens

– en daarom is wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk

Wat als de mens niet slechts bewustzijn hééft, maar Bewust-Zijn ís? Wat als bewust-zijn geen bijproduct is van hersenactiviteit, maar de grond waarin én waarop álles verschijnt — denken, voelen, lichaam, relaties, zelfs wetenschap?

Deze these is niet zweverig. Ze is radicaal, helder en toetsbaar. Niet als dogma, maar als uitnodiging. En áls ze waar is, dan verandert dat alles. Daarom moeten we haar onderzoeken — wetenschappelijk én ethisch.


Bewust-Zijn: geen functie, maar fundament

In gangbare taal en wetenschap wordt bewustzijn vaak gezien als iets wat we hébben: een hersenfunctie, een vorm van waarnemen of zelfreflectie. Maar Bewust-Zijn — met koppelteken — wijst op iets fundamenteel anders: het open, stille veld waarin álle ervaring verschijnt, én het besef dat je je daarvan bewust bént. Het is zowel het gewaar-zijn zelf, als de gewaarwording van dát gewaar-zijn.

🜂 Dat we Bewust-Zijn zíjn — én dat we ons daarvan bewust zijn — is de unieke dubbelheid van mens-zijn. Niet als gedachte, maar als directe ervaring die aan alles voorafgaat.

Voordat je denkt, ben je gewaar dát je denkt. Voordat je voelt, ben je je bewust dát je voelt. Niet persoonlijk, niet cultureel, niet aangeleerd — maar universeel, direct en fenomenologisch herkenbaar.


Fenomenologie: het veld van ervaring zelf onderzoeken

Fenomenologie onderzoekt wat zich toont in de directe ervaring, vóór iedere interpretatie of theorie. Niet wat je dénkt dat je ervaart — maar wat zich werkelijk aandient in je gewaar-zijn.

Vanuit die bril is Bewust-Zijn geen vage aanname, maar een ervaarbare grondtoestand. Iedereen kent momenten van plotselinge stilte of aanwezigheid: het besef “Ik bén hier” — zonder verhaal. Dat is geen mystiek voorrecht, maar een glimp van wat je altijd al bent.

Als wetenschap wil begrijpen wat ís, dan hoort ook deze werkelijkheid bij haar domein.


De ethische verplichting tot onderzoek

Wetenschap is een systematische, controleerbare manier om kennis te verwerven over wat ís. En als dat zo is, dan is het niet alleen legitiem — maar zelfs verplicht — om deze stelling serieus te nemen:

🜂 Wat als de mens Bewust-Zijn ís — en niet slechts een brein dat denkt?

We onderzoeken gedrag, hersenactiviteit en het onbewuste. Maar wie of wat is het dat zich hiervan bewust ís? Die vraag blijft meestal buiten beeld. Die weglating is niet neutraal — ze leidt tot reductie: van mens tot functie, van leven tot mechanisme. Met verstrekkende gevolgen voor zorg, ethiek, onderwijs en technologie.

Toch wordt deze stelling vaak geridiculiseerd. Niet omdat ze onlogisch is, maar omdat ze het dominante mensbeeld ontwricht. Wetenschappers blijven liever binnen de geldende norm — daar is het veiliger. Maar in wezen is het ridiculer om deze stelling níét te onderzoeken, dan om haar wél serieus te nemen.


Naar een nieuwe discipline: Zijnologie

Daarom pleit ik voor Zijnologie: de studie van Bewust-Zijn als grondslag van menselijk bestaan. Geen religie, geen ideologie, geen psychologie met spirituele saus — maar een nieuwe wetenschap, geboren uit urgentie én eenvoud:

🜂 “Ik ben me bewust dat ik ben.” Daar begint ieder weten.

En van daaruit: – van hebben naar zijn – van gedrag naar aanwezigheid – van verandering naar her-innering

🜂 De mens ís Bewust-Zijn. En dat besef vraagt geen geloof — maar onderzoek. Nu. In deze tijd. In volle ernst.


© 2025 Patrick Baaijens

Alle rechten voorbehouden · Delen mag, verdraaien niet.